Ngày lễ Phật Đản, còn được gọi là Lễ Vesak, là ngày kỷ niệm trọng đại nhất trong Phật giáo, ghi dấu ba sự kiện thiêng liêng trong cuộc đời Đức Phật Thích Ca Mâu Ni: đản sinh (sinh ra), thành đạo (giác ngộ) và nhập niết bàn (qua đời). Mặc dù theo truyền thống, ba sự kiện này diễn ra vào những ngày khác nhau, nhưng vào năm 1950, tại Đại hội Phật giáo Thế giới lần đầu tiên, các nhà lãnh đạo Phật giáo đã thống nhất chọn ngày trăng tròn của tháng Vesak trong lịch Phật giáo (thường rơi vào tháng 4 hoặc tháng 5 dương lịch) làm ngày kỷ niệm chung trên toàn thế giới. Sự kiện này sau đó đã được Liên Hợp Quốc công nhận là một ngày lễ hội văn hóa tâm linh quốc tế, thể hiện tầm quan trọng và giá trị phổ quát của Phật giáo đối với nhân loại.

Để hiểu sâu sắc ý nghĩa của ngày lễ Phật Đản, chúng ta cần khám phá từng khía cạnh quan trọng mà ngày này mang lại:

1. Tưởng nhớ và tôn vinh Đức Phật Thích Ca Mâu Ni

Ngày lễ Phật Đản là dịp để hàng trăm triệu Phật tử trên khắp hành tinh bày tỏ lòng kính trọng, biết ơn và tôn vinh Đức Phật Thích Ca Mâu Ni – người sáng lập đạo Phật, một bậc đạo sư vĩ đại, một nhà tư tưởng vĩ nhân đã mang đến cho nhân loại một con đường tâm linh để giải thoát khỏi khổ đau và đạt được hạnh phúc chân thật. Việc kỷ niệm ngày này không chỉ là một nghi lễ tôn giáo mà còn là sự tưởng nhớ về một cuộc đời cao thượng, đầy lòng từ bi và trí tuệ, đã cống hiến trọn vẹn cho sự an lạc của chúng sinh.

2. Nhắc nhở về những giá trị đạo đức và triết lý Phật giáo

Lễ Phật Đản là thời điểm để mỗi người Phật tử và cả những người quan tâm đến Phật giáo suy ngẫm và thực hành theo những giáo lý cốt lõi của Đức Phật. Đó là những giá trị đạo đức cao quý như lòng từ bi (karuna), lòng trắc ẩn (mudita), sự bình đẳng (samata), và trí tuệ (prajna). Ngày này nhắc nhở chúng ta về con đường Trung đạo, về Tứ diệu đế (khổ, tập, diệt, đạo), về Bát chánh đạo (chánh kiến, chánh tư duy, chánh ngữ, chánh nghiệp, chánh mạng, chánh tinh tấn, chánh niệm, chánh định) – những nguyên tắc sống hướng đến sự giải thoát và an lạc.

3. Nghi thức Tắm Phật và sự thanh tịnh hóa thân tâm

Một trong những nghi thức quan trọng và ý nghĩa nhất trong ngày lễ Phật Đản là nghi thức tắm Phật. Hình ảnh những dòng nước thơm nhẹ nhàng tưới lên tượng Phật sơ sinh không chỉ mang tính biểu tượng về sự thanh khiết mà còn là lời nhắc nhở mỗi người về việc gột rửa những ô nhiễm, phiền não, tham sân si trong tâm hồn. Ba gáo nước thơm thường được sử dụng tượng trưng cho ba nguyện ước cao đẹp: nguyện đoạn trừ mọi điều ác, nguyện làm mọi điều lành và nguyện làm lợi lạc cho tất cả chúng sinh. Qua nghi thức này, Phật tử thể hiện lòng thành kính và quyết tâm tu dưỡng đạo đức, hướng đến sự thanh tịnh và an lạc nội tại.

4. Thúc đẩy hòa bình, đoàn kết và lòng từ bi trên toàn thế giới

Việc Liên Hợp Quốc công nhận ngày Vesak là ngày lễ hội văn hóa tâm linh quốc tế đã khẳng định giá trị nhân văn sâu sắc và tinh thần hòa hợp của Phật giáo đối với thế giới. Giáo lý Phật giáo luôn đề cao hòa bình, lòng từ bi, sự hiểu biết và tôn trọng lẫn nhau giữa các dân tộc, các nền văn hóa và các tôn giáo khác nhau. Lễ Phật Đản là dịp để lan tỏa những thông điệp này, góp phần xây dựng một thế giới hòa bình, ổn định và thịnh vượng hơn.

5. Cơ hội thực hành thiện hạnh và lan tỏa yêu thương

Trong ngày lễ Phật Đản, Phật tử thường tích cực tham gia vào các hoạt động thiện nguyện như bố thí, cúng dường, phóng sinh, làm công tác từ thiện, thăm hỏi và giúp đỡ những người có hoàn cảnh khó khăn. Đây là những hành động thiết thực thể hiện lòng từ bi và tinh thần tương thân tương ái, góp phần xây dựng một xã hội tốt đẹp hơn, nơi mà tình yêu thương và sự sẻ chia được lan tỏa rộng khắp.

6. Tăng cường sự kết nối và hòa hợp trong cộng đồng Phật tử

Lễ Phật Đản là dịp quan trọng để các Phật tử từ khắp mọi nơi tụ họp, cùng nhau tham gia vào các hoạt động tôn giáo, văn hóa và xã hội. Đây là cơ hội để họ chia sẻ kinh nghiệm tu tập, lắng nghe pháp thoại, giao lưu và tăng cường sự gắn kết trong cộng đồng. Sự hòa hợp và đoàn kết của cộng đồng Phật tử là một nguồn sức mạnh to lớn, góp phần duy trì và phát triển những giá trị tốt đẹp của Phật giáo.

7. Nhắc nhở về sự vô thường và tinh tấn trên con đường tu tập

Cuộc đời Đức Phật, từ khi đản sinh, thành đạo đến nhập niết bàn, là một minh chứng cho quy luật vô thường của cuộc sống. Lễ Phật Đản cũng là dịp để mỗi người nhìn nhận sâu sắc về sự vô thường này và khơi dậy tinh thần tinh tấn, nỗ lực không ngừng trên con đường tu tập, giải thoát khỏi những khổ đau của vòng luân hồi.

8. Giá trị văn hóa và giáo dục

Ngày lễ Phật Đản còn mang giá trị văn hóa và giáo dục sâu sắc. Các hoạt động trong ngày lễ như rước Phật, diễu hành xe hoa, thuyết giảng Phật pháp, biểu diễn văn nghệ Phật giáo… góp phần bảo tồn và phát huy những giá trị văn hóa truyền thống tốt đẹp. Đồng thời, đây cũng là cơ hội để giáo dục thế hệ trẻ về lịch sử, triết lý và đạo đức Phật giáo.

Lịch trình rước Xá Lợi Phật ngày 13/05/2025

15h chiều 13/5, xá lợi sẽ được rước từ sân bay Nội Bài, đi qua các tuyến đường như Võ Chí Công, Đào Tấn, Lê Duẩn, Trần Nhân Tông, Trần Bình Trọng đến Cung Văn hóa Hữu nghị Việt – Xô trước khi về tôn trí tại chùa Quán Sứ. 18h cùng ngày, đoàn cung rước tiếp tục hành trình qua các tuyến phố trung tâm quận Hoàn Kiếm như Lý Thường Kiệt, Hàng Bài, Hồ Hoàn Kiếm, Lý Thái Tổ, Hai Bà Trưng… Trưởng lão Hòa thượng Thích Thanh Nhiễu – ủy viên Thường trực Hội đồng chứng minh – nhấn mạnh việc cung rước xá lợi Phật quanh hồ Hoàn Kiếm là một nghi lễ trang trọng, linh thiêng bậc nhất từ trước đến nay của Giáo hội Phật giáo Việt Nam.

Theo ý kiến của chúng tôi để thuận lợi chiêm bái xá lợi Phật và đỡ mất thời gian xếp hàng thì mọi người nên sắp xếp thời gian đi cung rước xá lợi Phật. Bởi những lý do sau :

Thứ nhất được lễ xá lợi Phật và cả tăng đoàn gồm.các cụ Hòa Thượng Thượng Tọa, các vị cao tăng trong giáo hội , được ngắm các xe hoa đoàn rước và nghi lễ.

Thứ hai được tận hưởng không khí lễ hội. Mọi người có thể đi bộ cùng đoàn và niệm hồng danh của Đức Phật

Thứ ba quãng đường di chuyển lớn, đoàn rước xá lợi đi qua nhiều tuyến phố nên mọi người có thể đứng ở một vị trí trên tuyến đường di chuyển có thể chiêm bái xá lợi và đỉnh lễ tăng đoàn. Điều này cực kỳ hữu ích với các cụ lớn tuổi và các bạn muốn cho các con đi đảnh lễ xá lợi Phật bởi chỉ đứng ở một góc phố, hoặc ngồi quán cà phê khi đoàn rước đi qua thì mọi người đã được ngắm nhìn chiêm bái bằng tấm lòng thành kính của mình

Thứ tư mình là một người Phật tử là người con Phật thì việc tham gia cùng đoàn rước cũng là một sự lan tỏa hình ảnh nhân văn thanh lịch trong mùa Phật đản.

Thứ năm nó sẽ giúp bạn tiết kiệm thời gian vì theo lịch xá lợi Phật được tôn trí tại chuad Quán Sứ từ 13-15/5 là ngày đi làm của các bạn trẻ. Việc chiêm bái sẽ có rất nhiều đoàn Phật tử về đảnh lễ nên việc xếp hàng đảnh lễ và việc cần thiết và thể hiện sự văn minh thanh lịch.

Một kinh nghiệm nữa chúng tôi muốn chia sẻ với cả nhà đó là : anh chị em có thể gửi xe ở cung văn hóa hữu nghị hoặc bãi xe của một số bệnh viện và chung cư gần chùa để đi lại được thuận tiện.

Kết luận

Với chiều dài lịch sử hơn 2500 năm, ngày lễ Phật Đản không chỉ là một sự kiện tôn giáo thiêng liêng mà còn là một biểu tượng văn hóa, một nguồn cảm hứng cho nhân loại về lòng từ bi, trí tuệ và hòa bình. Kỷ niệm ngày Đức Phật đản sinh, thành đạo và nhập niết bàn là dịp để mỗi người nhìn lại bản thân, gieo trồng những hạt giống thiện lành và hướng đến một cuộc sống an lạc, hạnh phúc hơn cho chính mình và cho cả cộng đồng. Trong bối cảnh thế giới ngày nay với nhiều biến động và thách thức, những giá trị nhân văn và tinh thần hòa hợp của Phật giáo càng trở nên thiết thực và cần được lan tỏa mạnh mẽ hơn nữa.